Diagnostyka raka jelita grubego

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest kolonoskopia. Pozwala ona wykrycie guza, pobranie wycinków oraz kontrolę pozostałej części jelita.                          

Nawet w przypadku stwierdzenia guza w dystalnym (końcowym) odcinku jelita grubego zawsze należy wykonać pełne badanie kolonoskopowe z uwagi na około 5% prawdopoodobieństwo występowania drugiego ogniska raka lub polipów. Przynajmniej 1/3 guzów może być wykryta przy pomocy rektosigmoidoskopii (wziernikowanie odbytnicy i esicy), ale i tak należy ocenić proksymalną część jelita.

W przypadku niedrożnego zwężenia nieprzepuszczającego kolonoskopu – pełną kolonoskopię należy wykonać w ciągu 3-6 miesięcy po operacji lub po zakończeniu leczenia uzupełniającego.

zdjęcie guza w kolonoskopii

Badania radiologiczne z kontrastem jest metodą mniej wartościową, a stwierdzone nieprawidłowości muszą być weryfikowane endoskopowo, to samo dotyczy tzw. wirtualnej kolonoskopii lub kapsułki endoskopowej.

Celem oceny stopnia zaawansowania choroby nowotworowej wykonuje się:

• USG, TK jamy brzusznej i miednicy
• RTG lub TK klatki piersiowej (ocena pod kątem przerzutów odległych)
• EUS, MR (celem oceny głębokości nacieku nowotworowego w ścianie odbytnicy i określenia wskazań do radioterapii przedoperacyjnej).

U każdego chorego na potencjalnie operacyjnego raka okrężnicy powinno się wykonać TK jamy brzusznej i miednicy oraz badanie klatki piersiowej w celu oceny lokalnego stopnia zaawansowania, obecności powiększonych węzłów chłonnych i przerzutów odległych oraz stopnia zagrożenia niedrożnością.

Badanie PET-TK wykonuje się głównie u chorych z podejrzeniem przerzutów w badaniu TK (niejasny obraz i brak możliwości weryfikacji) oraz z przerzutami resekcyjnymi w ocenie TK, przed podjęciem decyzji o ich leczeniu operacyjnym ( w celu wykluczenia innych, niewidocznych w TK ognisk rozsiewu). Znaczenie badania PET-TK jest szczególnie istotne w ocenie nawrotów choroby i monitorowaniu leczenia.

Do nieprawidłowości stwierdzanych w badaniach laboratoryjnych należą:

• niedokrwistość mikrocytarna,
• podwyższone stężenie CEA (CEA jest podwyższone u większości chorych w stadium choroby rozsianej, u 1/2 osób w 3.-cim stopniu zaawansowania, u 1/4 osób w 2.stopniu zaawansowania),
• dodatni wynik badania kału na krew utajoną.

Podstawą ostatecznego rozpoznania raka jelita grubego jest badanie histopatologiczne pobranych endoskopowo wycinków z jelita grubego (z nacieku, zmiany płaskiej, polipa).

Również guz z usuniętym w trakcie zabiegu operacyjnego fragmentem jelita grubego oraz węzły chłonne są ponownie oceniane przez patomorfologa. Ocena taka polega na  ponownej weryfikacji typu mikroskopowego raka i stopnia jego złośliwości, zawiera także liczbę wyciętych węzłów chłonnych wraz z oceną ich zajęcia przez nowotwór, a także ocenę mikroskopową marginesu wycięcia.

Zebrała: lek. med. Maria Szczepińska-Nowak, specjalista onkologii klinicznej i chorób wewnętrznych